گردنه مه آلود

زیباترین و پر طرفدارترین مسیرهای ایران را می توان مسیرهایی دانست که از سمت کوه های البرز به پهنه ساحلی خزر سرازیر می شوند . این مسیرها را شاید من خودم نتوانم زیباترین مسیرهای ایران بنامم چون تمامی مسیرهای ایران را هنوز ندیده ام ولی قطعا پر طرفدار و شناخته شده اند .  از زیباترین این مسیرها ، مسیر خلخال به اسالم یا اسالم به خلخال است .  این جاده را از سمت خلخال که شروع کنید ، طبیعت کوهستانی و ییلاقی است . خلخال بر بلندی کوه ها قرار گرفته و شهر مرتفعی است با آب و هوای خنک و دلپذیر . به سمت اسالم که حرکت کنید کم کم زمین رنگ عوض می کند . در پیچ و تاب های جاده وارد جنگل می شوید که اغلب مه آلود است و با گذر از جنگل به جلگه سرسبز شمال می رسید .  برای مسافران این جاده ،تصویر آشنایی است دیدن ماشین هایی که گوشه ای نگه داشته اند و مسافرینشان پیاده شده اند تا قسمتی از این زیبایی ها را از نزدیک ببیند و یا از این زیبایی ها تصویری به یادگار و به تحفه ببرند .  ولی  تصور من این است که گذر از این زیبایی ها با ماشین تفاوت اندکی دارد با اینکه در خانه باشی و  تصاویری زیبا از منطقه را از تلوزیون تماشا کنی.  حصار آهن و شیشه ماشین ها محدود کننده است و فاصله می اندازد بین آنچه می بینیم و آنچه واقعا هست .

ییلاقات منطقه ناو . زیبا و دست نخورده مثل قطعه ای از بهشت

این مسیر را چند بار با ماشین رفته بودم و دوست داشتم امکانی فراهم شود تا بتوانم بهتر و بیشتر در زیبایی های این مسیر غرق شوم . تصورم بیشتر عبور با دوچرخه بود که البته با توجه به اینکه در تعطیلات معمولا این جاده شلوغ است زیاد گزینه مناسب و دلچسبی نبود مگر اینکه روزی از روزهای خلوت سال را برای این گردش انتخاب می کردم . از طریق یکی از دوستانم با مسیری آشنا شدم که در امتداد این جاده از خلخال شروع می شد و با عبور از طبیعت بکر ، در نهایت در جایی به هین جاده منتهی می شد .  تصاویری که از این مسیر دیدم مرا ذوق زده کرد و تصمیم گرفتم در اولین فرصت سفری به این منطقه داشته باشم .

از طریق امید با گروه کوهنوردی خلخال آشنا شدم که برای اوایل پاییز برنامه ای برای این منطقه داشتند .  در برنامه ثبت نام کردیم و آماده سفر شدیم .  در این برنامه ، حرکت اتوبوس از تهران و بازگشت آن تدارک دیده شده بود .  با توبوس تا خلخال می رفتیم و از آنجا پیاده به سمت اسالم سرازیر می شدیم .  برنامه ای که تدارک دیده شده بود بسیار گسترده بود و نزدیک 500 نفر شرکت کرده بودند .   ساعت حدود 11 شب سوار شدیم و شب را در اتوبوس استراحت کردیم .  صبح که بیدار شدم در مسیر سربالایی اسالم به خلخال بودیم . از طریق GPS و نشانه های بیرونی که از پنجره دیده می شد سعی می کردم حدس بزنم که راه پیاده از کجای این جنگل می گذرد . البته نگران مسیر نبودم . چون راهنما داشتیم و برنامه خوبی تدارک دیده شده بود .

ساعت حدود 8 صبح بود که به تفرجگاه اندبیل رسیدیم .  اندبیل در حقیقت روستایی است  که تقریبا به خلخال چسبیده است .  منطقه ای است که اولین نشانه های جنگل های شمال از آن شروع می شود . صبح که رسیدیم خیل بزرگی از کوهنوردان و طبیعت گردان بودند که وسائل سنگین را تحویل نیسان ها می دادند  و آماده می شدند برای ورود به مسیر . وسایل را تحویل دادیم و راهی شدیم .

ابتدای مسیر از اندبیل سربالایی ملایمی است که در امتداد راهی پهن  و شنی  بالا می رود و بعد از حدود 400 متر ارتفاع گرفتن ، به بالای تپه ای می رسد که از آنجا کل مسیری که قرار است پیموده شود زیر پای گردشگران است .  این مسیر بسته به سرعت حرکتتان حدود 45 دقیقه یا بیشتر طول می کشد .  در کنار این مسیر ، درخت های جنگلی کوچک اند ولی پر پشت و سرحال .  پاییز رسیده بود و رنگ درخت ها بعضی جاها به زردی می زد ولی هنوز نتوانسته بود به درختان خلخال غلبه کند . از بالای تپه هم که نگاه می کردی ، در پایین دست خبری از پاییز نبود . سرسبزی بود و هوایی مطبوع .  البته بالای این تپه بادگیر است و تا ورود به داخل درختان ، باد تا حدی در این فصل سال آزار دنده است .

مسیر اندبیل به سمت بالای گردنه . مسیری زیبا که دو طرفش را درختان فراگرفته اند .

از تپه سرازیر شدیم . دشتی سبز بود که درخت ها  دورتادور آن دیده می شدند ولی خود دشت بیشتر مرتع بود . در گوشه و کنار آن کلبه های روستایی دیده می شدند .  از مسیری که ماشین رو بود ( بیشت نیسان رو ) پایین رفتیم . بعد از یک سرازیری تند به چمنزاری نسبتا صاف رسیدیم .

سربالایی ابتدای مسیر . هوا خوب و دلپذیر است و گاهی همراه با باد سرد پاییزی

بلافاصله  جاده وارد جنگل شد و بقیه راه را در داخل جنگل ادامه دادیم . اوایل مسیر ، همان جاده نیسان رو بود ولی در جایی  از این جاده جدا شدیم و مسیر مالرویی د رجنگل را در پیش گرفتیم . طبق شنیده ها ، گویا در این مسیر راه های مختلفی وجود دارد که در نهایت به روستای ناو می رسند . راهی که ماشین رو است و با گذر از مسیر ساده تر خواهد بود و زیبایی ها به تناسب آن ، کمتر . در مسیری که وارد جنگل شدیم ، راه تقریبا نامشخص بود و از میان درخت ها ، بصورت مارپیچ جلو می رفتیم .  هوا رفته رفته گرمتر هم می شد و رطوبت شمال هم احساس می شد .

از بالای گردنه ، جنگل ها و دره های پیچ در پیچ را می شود دید. همه زیبایی ها منتظر ما هستند .

گذر از مسیرهای جنگلی

دوباره وارد مسیر دشتی شدیم در حاشیه جنگل که صاف بود و تا رسیدن به مسیر پر شیب بعدی ، نفسی تازه کردیم.  برای نهار ، روستایی ییلاقی را در نظر گرفته بودند . اسمش خرخونی هستش . در آن فصل سال خالی از سکنه بود . خانه ها در  روی تپه نسبتا صافی که چمنزاری زیبا بود  قرار گرفته و اطراف آن  جنگل ها خودنمایی می کردند .  بساط ناهار را که آماده کردیم باد شدیدی شروع به وزیدن کرد . پناه گرفتن پشت کلبه ها هم چندان کمکی نمی کرد . کلاهمان را سفت چسبیدیم و سریع ناهارمان را خوردیم تا آماده ادامه مسیر شویم .

روستایی ییلاقی که برای ناهار و استراحتی کوتاه مهمانش بودیم . در این فصل سال کسی در روستا نبود .

بعد از خرخونی ، باز سرازیری شدید بود تا روستای ناو . بارانی زده بود و زمین خیس و لغزنده بود . در سرازیری ها با احتیاط پایین می آمدیم و سرعت حرکتمان خیلی کم شده بود . از دور زوستای ناو دیده می شد و رودخانه ای که در کنار روستا جریان دارد  و ناورود نامیده می شود .  قسمتی از راه شسته شده بود و مجبور شدیم با کمک طناب به آرامی عبور کنیم .

روستای ناو بالا و کلبه ای که تنها مانده

به کنار رود که رسیدیم راه صاف شد و عریض .  رودخانه پر آب بود . ناو بالا به نظر خالی از سکنه می آمد . با ناو پایین فاصله چندانی ندارد . ناو پایین آباد است  و پر از زندگی .  با پیرمردی هم کلام شدیم . از ناو گفت و زیباییهایش . از اینکه در جوانی از خلخال کوچ کرده و در ناو ماندگار شده و از فامیل هایی که در رشت و خلخال دارد . به خانه اش دعوت کرد . وقت تنگ بود و به راهمان ادامه دادیم .

به ناو رسیدیم

در  کنار مسجد ناو ، سرویس بهداشتی و آبخوری وجود دارد . هم جایی برای استراحت . استراحت کوتاهی داشتیم . آب ها را پر کردیم و به راهمان ادامه دادیم.  از ناو به راه افتادیم . دیگر راه خاکی ماشین رو بود و مشخص . کم کم هوا به سمت تاریکی می رفت .  تعداد بالا و طولانی بودن مسیر باعث شده بود فاصله میان نفرات خیلی زیاد شود . متاسفانه خیلی ها هم آشنا به مسیر نبودند . از جمله ما . از محل کمپ شبانه هم اطلاع نداشتیم .  گویا سرعت گروه  از برنامه پیش بینی شده کمتر بود و به موقع به کمپ شبانه نرسیده بودیم . به راه اعتماد کردیم و راه را ادامه دادیم .  با توجه به تاریکی هوا ، نیسان ها  دنبال گروه آمده بودند و در راه مانده ها را جمع می کردند . ما  زیاد عقب نبودیم و خیلی ها عقب تر از ما بودند . به راه ادامه دادیم و در مسیر ، نیسان ها  را که نفرات خسته رو به محل کمپ می بردند می دیدیم . گویا برنامه برای نفرات به خوبی تشریح نشده بود و شرکت کنندگان ضعیف تر از سطح برنامه بودند .  درست در اولین دقایق تاریکی مطلق هوا ، محل کمپینگ را که با چراغ ها و نور آتش مشخص بود دیدیم و به سمت محل اتراق رفتیم .  هنوز نیسان ها در حال انتقال نفرات بودند .  وسایلمان را تحویل گرفتیم و چادر را برپا کردیم .

محل کمپ

شب زیبایی بود . شلوغ بود ولی در دل طبیعت بودن احساس خوبی داشت . با اینکه خسته بودیم ولی تا پاسی از شب به تماشای بساط شادی همراهانمان نشستیم . خوابیدیم تا بلکه صبح زود بتوانیم بیدار شویم و به دیدار آبشار برویم .

محلی که برای اتراق انتخاب شده بود ، مزرعه پرورش ماهی بود . این مزرعه مکان دایمی اتراق تورهاست و  تقریبا تمامی افرادی که این مسیر را دوروزه طی می کنند ،  این محل را به عنوان کمپ شبانه انتخاب می کنند . فضای باز خوبی دارد و در دل طبیعت و زیباست .

آبشار زیبای ناو – ما نرفتیم و از عکس های دوستان استفاده کردم .

آبشار ناو در نزدیکی این مزرعه پرورش ماهی قرار دارد . این آبشار  در دل جنگل و در مسیر رودخانه ای دایمی قرار دارد .  برنامه این بود که صبح روز دوم کسانی که مایلند از آبشار بازدیدی داشته باشند و هر کس مایل نیست در کمپ استراحت کند . مریم از پیاده رو یدیروز خسته بود و ترجیح دادیم به دیدن آبشار نرویم . دوستانمان رفتند و برگشتند  و هنوز خستگی مریم ادامه داشت . با اینکه روز دوم مسیر زیباتری در انتظارمان بود ، ترجیح دادیم از گزینه نیسان سواری برای این روز استفاده کنیم .   گروه راهی شد ولی تعداد زیادی از نفرات نیز با نیسان راهی شدند . با نیسان ، مسیر زیاد طولانی نبود .  اگرچه مسیر پیاده را از دست دادیم ولی مناظر زیبایی از جنگل را در مسیر نیسان سواری داشتیم . به مقصد رسیدیم . مقصد محلی است که راه فرعی پیاده که از ناو می آید به جاده اسالم به خلخال می رسد .  کافه های کنار مسیر تقریبا همه تعطیل بودند .  از نیسان که پیاده شدیم ، گشنگی غالب شده بود . با نزدیک ترین قهوه خانه باز رفتیم. فقط آش داشت . اگرچه آش را خیلی دوست دارم ولی جوابگو نبود . آش را خوردیم و به سمت  داخل روستا به راه افتادیم . در ابتدای سه راهی ، تبلیغاتی در مورد ماهی کبابی وجود داشت . امتداد راهنماها را گرفتیم و به غذاخوری عمو بختیار رسیدیم . عمو بختیار جوان است .. شاید 40 ساله . کنار مغازه اش پرورش ماهی است و ماهی را زنده می گیری ، برایت تمیز می کند و کباب می کند . و چقدر خوشمزه.  یکی از خوشمزه ترین ماهی هایی که در عمرم خورده ام .  از آن روز چند بار برنامه ریزی کرده ام که مجدد سری به عمو بختیار بزنم که البته تا الان محقق نشده است . ولی به شدت توصیه می کنم .

ساعت حدود 5 بود که همسفرانمان رسیدند .  تا آماده شیم و اتوبوس ها راه بیفتند هوا تاریک شده بود و با کوله باری از خاطرات شیرین از جنگل های اسالم خداحافظی کردیم .

به عمو بختیار حتما سر بزنید . ماهی های خوشمزه اش را از دست ندهید .شماره اش رو تابلو هست .

چند نکته در خصوص این سفر :

• 1- بهترین زمان برای این برنامه خرداد ماه است . ولی تقریبا هر زمانی از سال می توان این برنامه را اجرا نمود . ما که اوایل پاییز رفتیم خیلی عالی بود . عکس هایی از زمستان این مسیر هم دیده ام که فوق العاده است .
• 2-برای این سفر مسیرهای مختلفی وجود دارد . تا حد امکان از راهنماهای محلی استفاده کنید تا سفر مطمئنی داشته باشید . برای این منظور برنامه هایی که گروه کوهنوردی خلخال برگزار می کند توصیه می شود .
• 3-در این جاده در حقیقت شما بجای صعود ، فرود دارید . از ارتفاع 1900 شروع می کنید و بعد از رد کردن گردنه 2400 متری ، تا ارتفاع حدود 200 پایین می آیید . پایین آمدن از سرازیری های با شیب تند ، فشار زیادی به زانوها می آورد . من خودم که مسیرهای سربالایی را ترجیح می دهم . در هر حال برای این مسیر آمادگی لازم را داشته باشید .
• 4-در مسیر اندبیل تا خلخال ، روی کمک ماشین های گذری حساب نکنید ترجیحا چون تعدادشون خیلی کمه و در اکثر قسمت های مسیر از راه ماشین رو فاصله دارید . تا حد امکان این مسئله را در نظر داشته باشید .
• 5-در این مسیر از آنتن تلفن همراه خبری نیست . پس حتما خروج از خاخال را به آشنایان اطلاع دهید و مسیر را قبل از پیمایش با نفرات ثالثی در میان بگذارید تا خدای نکرده اگر اتفاقی افتاد قابل پیگیری باشد .  بخاطر اینکه جنگل کمی با کوه متفاوت است و احتمال گم شدن در جنگل بیشتر و یافتن گمشده ها سخت تر است .
• 6- با اینکه وعمولا طبیعت گردان مسیر خلخال به اسالم و فرود را می پسندند به عقیده خودم مسیر بر عکس می تواند زیبایی متفاوتی داشته باشد . حتما باید این مسیر را هم امتحان کنم . مخصوصا اینکه فاصله نیم روز دوم را ندیدیم و باید در برنامه ای مجزا جبران کنیم .
•  
• 7- پروفیل مسیر را در تصویر بالا قرار داده ام . البته این مربوط به همان مسیر نیسان رو است که همانطور که گفتم بعضی جاها مسیرمان از این راه جدا می شد. ولی در حالت کلی فاصله ها تفاوت زیادی ندارد . روستای نا در کیلومتر  15 و مزرعه پرورش ماهی در کیلومتر 21 مسیر است . کل مسیر 30 کیلومتر است . یعنی مسافت طی شده در روز دوم حدود نصف مسافت روز اول است .
• 8- پیشنهاد می کنم اگر حتی از برنامه های مسیریاب استفاده نمی کنید، مختصات نقطه مقصد را در گوشی هوشمند خود ذخیره کنید . کمکتان می کند .
• ادامه تصاویر را در گالری ببینید
•